Hoe Anke Bijlsma cultuur en mens verbindt

Anke Bijlsma
“Frisia non cantat, de Fries zingt niet”, noteerde de Romein Tacitus. Dat zou je toch niet zeggen wanneer je door de provincie rijdt: Ieder dorp heeft minstens één kerk. Sterker nog: Friesland heeft de grootste kerkdichtheid van Nederland! En in kerken wordt gezongen. Althans, er werd gezongen. Veel godshuizen worden nu niet meer door de kerkgemeenschap gebruikt. De prachtige oude gebouwen zijn vaak wel te bezichtigen en vertellen een verhaal. Van oude Romaanse kerkjes tot aan ontwerpen die gebouwd zijn rond begin 1900 (Rotterdamse school). Soms krijgen deze een nieuwe bestemming. Een voorbeeld hiervan is Theaterkerk Nes. Dit noordelijkste theater aan de vaste wal, een kwartiertje rijden vanaf Dokkum, is in 2018 opgericht door Anke Bijlsma.

Anke woont op een grote boerderij in Nes, dichtbij het prachtige kustdorp Paesens-Moddergat. Deze boerderij ‘Grut Winia’ bewoont ze samen met kunstenaar Gerrit Breteler en zoon Hylke. Op het erf lopen honden, katten, kippen en er zwemmen eenden in de gracht. Jarenlang stond ze als actrice op de planken in een mede door haar opgericht theatergezelschap ‘Ach, mea culpa’. Het brengen van cultuur dichtbij de mensen, is een van haar drijfveren. Het belang van culturele dynamiek in Noordoost Friesland is groot. Het geeft een meerwaarde voor de leefbaarheid en het draagt bij aan de gastvrijheid voor de bezoekers.

[/bt_bb_text][/bt_bb_column][/bt_bb_row][/bt_bb_section][bt_bb_section layout=”boxed_1200″ lazy_load=”yes” show_video_on_mobile=””][bt_bb_row][bt_bb_column order=”0″ lazy_load=”yes” width=”1/1″ width_lg=”1/1″ width_md=”1/1″ width_sm=”1/1″ width_xs=”1/1″][bt_bb_separator top_spacing=”small” bottom_spacing=”small” border_style=”none” border_width=”” responsive=”” publish_datetime=”” expiry_datetime=”” el_id=”” el_class=”” el_style=””][/bt_bb_separator][/bt_bb_column][/bt_bb_row][/bt_bb_section][bt_bb_section layout=”boxed_1200″ lazy_load=”yes” show_video_on_mobile=””][bt_bb_row][bt_bb_column order=”0″ lazy_load=”yes” width=”1/1″ width_lg=”1/1″ width_md=”1/1″ width_sm=”1/1″ width_xs=”1/1″][bt_bb_image lazy_load=”yes” image=”2897″ size=”full” image_height=”” shape=”square” align=”center%$%%$%%$%%$%” caption=”” url=”” target=”_self” hover_style=”simple” content_display=”always” content_background_color=”” content_background_opacity=”” content_align=”middle” responsive=”” publish_datetime=”” expiry_datetime=”” el_id=”” el_class=”” el_style=””][/bt_bb_image][/bt_bb_column][/bt_bb_row][/bt_bb_section][bt_bb_section layout=”boxed_1200″ lazy_load=”yes” show_video_on_mobile=””][bt_bb_row][bt_bb_column order=”0″ lazy_load=”yes” width=”1/1″ width_lg=”1/1″ width_md=”1/1″ width_sm=”1/1″ width_xs=”1/1″][bt_bb_separator top_spacing=”small” bottom_spacing=”small” border_style=”none” border_width=”” responsive=”” publish_datetime=”” expiry_datetime=”” el_id=”” el_class=”” el_style=””][/bt_bb_separator][/bt_bb_column][/bt_bb_row][/bt_bb_section][bt_bb_section layout=”boxed_1200″ lazy_load=”yes” show_video_on_mobile=””][bt_bb_row][bt_bb_column order=”0″ lazy_load=”yes” width=”1/1″ width_lg=”1/1″ width_md=”1/1″ width_sm=”1/1″ width_xs=”1/1″][bt_bb_text]

Vanuit Theaterkerk Nes ontwikkelt Anke Bijlsma culturele producties en evenementen, een voorbeeld is de internationale fototentoonstelling: Nachtwacht360. Ook vindt hier ieder jaar, halverwege april, de ’Ids de Beerlezing’ plaats met bekende sprekers zoals Geert Mak en Martx de Kruif, daarnaast zijn er veel concerten en theatervoorstellingen. Het Friese landschap daar moet je wat mee. Het inspireert de cultuurmakers om prachtige voorstellingen te maken waarbij het landschap dient als decor, maar ook als figurant. De Wadopera bijvoorbeeld, die het verhaal van Peter Grimes verteld. Geschreven door Benjamin Britten trekt de opera duizenden bezoekers. Ook Opera Spanga produceert al sinds 1989 op eigenzinnige wijze opera ` s en operafilms in het plaatsje Spanga, het Verona van Weststellingwerf.

Naast deze professionele producties is er in Friesland een bijzonder fenomeen: Nergens in Nederland vind je zoveel toneelverenigingen als in Friesland. Ieder zichzelf serieus nemend dorp heeft een groep acteurs die onder leiding van een regisseur jaar na jaar, meestal in de winter, een voorstelling maken. Veelal zijn dit blijspelen. In de zomer zijn er de openluchtspelen. Dit is ontstaan uit de dorpsgemeenschap, ‘de mienskip’. ‘Iepenloftspul Jorwert’ is het meest bekend. Er is zelfs een kinderopenluchtspel, in Easterwierrum.

[/bt_bb_text][/bt_bb_column][/bt_bb_row][bt_bb_row][/bt_bb_row][/bt_bb_section][bt_bb_section layout=”boxed_1200″ lazy_load=”yes” show_video_on_mobile=””][bt_bb_row][bt_bb_column order=”0″ lazy_load=”yes” width=”1/1″ width_lg=”1/1″ width_md=”1/1″ width_sm=”1/1″ width_xs=”1/1″][bt_bb_separator top_spacing=”small” bottom_spacing=”small” border_style=”none” border_width=”” responsive=”” publish_datetime=”” expiry_datetime=”” el_id=”” el_class=”” el_style=””][/bt_bb_separator][/bt_bb_column][/bt_bb_row][/bt_bb_section][bt_bb_section layout=”boxed_1200″ lazy_load=”yes” show_video_on_mobile=””][bt_bb_row][bt_bb_column order=”0″ lazy_load=”yes” width=”1/1″ width_lg=”1/1″ width_md=”1/1″ width_sm=”1/1″ width_xs=”1/1″][bt_bb_image lazy_load=”yes” image=”2895″ size=”full” image_height=”” shape=”square” align=”inherit%$%%$%%$%%$%” caption=”” url=”” target=”_self” hover_style=”simple” content_display=”always” content_background_color=”” content_background_opacity=”” content_align=”middle” responsive=”” publish_datetime=”” expiry_datetime=”” el_id=”” el_class=”” el_style=””][/bt_bb_image][/bt_bb_column][/bt_bb_row][/bt_bb_section][bt_bb_section layout=”boxed_1200″ lazy_load=”yes” show_video_on_mobile=””][bt_bb_row][bt_bb_column order=”0″ lazy_load=”yes” width=”1/1″ width_lg=”1/1″ width_md=”1/1″ width_sm=”1/1″ width_xs=”1/1″][bt_bb_separator top_spacing=”small” bottom_spacing=”small” border_style=”none” border_width=”” responsive=”” publish_datetime=”” expiry_datetime=”” el_id=”” el_class=”” el_style=””][/bt_bb_separator][/bt_bb_column][/bt_bb_row][/bt_bb_section][bt_bb_section layout=”boxed_1200″ lazy_load=”yes” show_video_on_mobile=””][bt_bb_row][bt_bb_column order=”0″ lazy_load=”yes” width=”1/1″ width_lg=”1/1″ width_md=”1/1″ width_sm=”1/1″ width_xs=”1/1″][bt_bb_text]

De Friese taal wordt door veel inwoners gesproken. De ervaring leert dat men de taal dan snel verstaat en leest. Het Fries wordt veel gebruikt in toneelteksten en in de muziek. Er is ook een Friese top100! Al meer dan 15 jaar staat het nummer ‘Op een dag drink je geen Grolsch meer’ van zanger Gerrit Breteler hoog in deze ranglijst. Het nummer gaat over de dood van zijn Twentse vader. Gerrit heeft een Friese moeder. Deze ‘roots’ neemt hij mee in zijn sfeervolle luistermuziek. Hij componeert de muziek en schrijft de teksten, vaak met filosofische en literaire overpeinzingen, spiegelend op het veranderende landschap.

Naast deze muzikale carrière is Gerrit Breteler kunstschilder. Zijn traditionele wijze van werken met olieverf heeft hem tot een vakbekwaam gemaakt, met name de portretkunst. Zijn werken halen de tentoonstellingsruimte vaak niet omdat hij in opdracht werkt. Wil je zijn atelier bezoeken dan kan je een afspraak maken. Je loopt dan een stal in uit 1768, via de achterdeur waar je je klompen achterlaat volgens goed gebruik. Deze klompen worden in Friesland veel gedragen, vaak op het erf. In Noardburgum is te zien hoe deze Friese klompen gemaakt worden, in de volksmond ‘Scherjontsjes’ geheten. Klompenmuseum Scherjon bestaat uit een werkplaats, museum en een winkel. Friesland ademt een mix van historie, cultuur, traditie en natuur. Genoeg zuurstof, wolken en ruimte om te delen. Een bron van inspiratie. Of zoals Gerrit zingt: Smyt wat ticht sit no iepen en helje lucht en libben yn. (smijt wat dicht zit nu open en haal lucht en leven in)

Uit “Katarsis” van Gerrit Breteler
In libben sûnder wiisheid is in libben sûnder ljocht, Mar in libben sûnder leafde, is in libben om ‘e nocht. Lit us dêrom tinke, no it winter wurdt en kâld, lit us dêrom drinke op wat frede yn de wrâld. Alles is sa brekber, alles ûnfolslein, tûzen wurden sprutsen en dêr is neat mei sein. Treastigje mei wurden, kear de kâlde wyn, Hoedzje ús foar fallen, tsjin better witten yn.

Vrije vertaling:
Een leven zonder wijsheid is een leven zonder licht, maar een leven zonder liefde is een leven zonder zicht. Laat ons daarom denken, nu het winter wordt en koud, laat ons daarom drinken, op wie aan de vrede bouwt. Alles is zo breekbaar, alles onvolmaakt, duizend maal gesproken, de betekenis verzaakt. Troost je maar met woorden en geef je droefheid zin, Behoed ons voor het vallen, tegen beter weten in.

Neem eens een kijkje op de website van Theaterkerk Nes voor meer evenementen. 

[/bt_bb_text][/bt_bb_column][/bt_bb_row][/bt_bb_section][bt_bb_section layout=”boxed_1200″ lazy_load=”yes” show_video_on_mobile=””][bt_bb_row][/bt_bb_row][/bt_bb_section]